Interview met Meike Heessels over de ontwikkeling van Kletsborden

Kletsborden is een nieuw bordspel voor alle kinderen (8+) en volwassenen, met of zonder beperking. Het doel van het spel is om écht contact te maken met elkaar. Je leert jezelf en elkaar beter te begrijpen, je leert te praten over sociaal contact en eenzaamheid en ervaart wat voor jou belangrijk is. Met een vrolijke twist. 

Kletsborden is het eindresultaat van een onderzoek van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen naar de bestrijding van eenzaamheid onder mensen met een lichte verstandelijke beperking. Meike Heessels, docent onderzoek aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen, vertelt in dit artikel over de ontwikkeling van Kletsborden, hoe je het spel speelt én hoe je Kletsborden als professional in kan zetten in de praktijk. 
 

Gezamenlijk optrekken

“We wilden bijdragen aan de vermindering van eenzaamheid onder mensen met een verstandelijke beperking”, vertelt Meike. In het onderzoek, dat zo’n twee jaar geleden begon, gingen ze daarom op zoek naar manieren om mensen écht contact te laten maken met elkaar. 

Maar hoe zorg je ervoor dat de beoogde doelgroep – mensen met een verstandelijke beperking – er ook echt wat aan hebben? Het antwoord op die vraag: een inclusief en participatief onderzoek. Meike: “Dat betekent dat een groep mensen met een verstandelijke beperking en hun coach vanaf het begin betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling van het spel. Samen hebben we allerlei spelvormen uitgeprobeerd en opdrachten bedacht.” 

De samenwerking met mensen met een verstandelijke beperking heeft veel bijgedragen aan het spel, ziet Meike. “Zo konden we overleggen over het taalgebruik. Welke woorden zijn goed te begrijpen in een opdracht? Hoe kunnen we het voor iedereen duidelijk maken?.”
 

Voor iedereen

In de loop van het onderzoek merkte Meike dat het spel eigenlijk interessanter werd voor een veel bredere doelgroep dan alleen mensen met een verstandelijke beperking die met eenzaamheid te maken hebben. “Iedereen kent wel gevoelens van eenzaamheid. En uiteindelijk gaat het spel lang niet alleen over eenzaamheid. Alle grote thema’s uit het leven komen langs in Kletsborden.”
 

‘Kijk in de koelkast en proef iets nieuws’

Wie Kletsborden voor het eerst gaat spelen, zal merken dat er enorm veel variatie zit in de vragen en opdrachten. Zo is er een opdracht waarbij je in de koelkast kijkt en iets gaat proeven dat je nog niet kent. Ook is er de vraag hoe jij je sprinkhaan zou noemen, als je er een zou hebben. Tegelijkertijd zijn er ook vragen zoals ‘Waar kijk je naar uit?’, ‘Wat was een belangrijk moment in jouw leven?’ en ‘Heb je wel eens iets gedaan waar moed voor nodig was?’. 
 

Meedoen op je eigen manier

“Belangrijk bij het spel is dat iedereen mag meedoen op een manier die bij hem of haar past. Wil je liever geen vragen beantwoorden? Prima. Wil je een beurt overslaan? Ook helemaal goed.” De spelregels zijn volgens Meike dan ook zeker niet heilig. “Pas het aan aan de situatie, alles is goed. Het doel is dat iedereen zich op zijn gemak voelt en mee kan doen, op welke manier dan ook.”

Daarnaast is er speciaal voor mensen die moeite hebben met lezen, een online omgeving ontwikkeld bij het spel. “In de online omgeving kun je de vragen laten voorlezen. Zo kunnen ook mensen die moeite hebben met lezen, of de Nederlandse taal nog niet machtig zijn, zelfstandig meedoen.”

Voorproefje van Kletsborden? Speel Kletsborden hier alvast online
 

In de praktijk

De mogelijkheden om Kletsborden in te zetten zijn eindeloos. “Juist omdat het een spel is, en geen interventie, kun je het altijd aanpassen aan de situatie. Speel het bijvoorbeeld met z’n tweeën met de Doorkletskaarten, pik er alleen één stapeltje opdrachten uit of bedenk een andere werkvorm die past.”

Meike geeft verschillende voorbeelden waarbij je Kletsborden als professional kunt inzetten. “We hebben het spel gespeeld met kinderen in het ziekenhuis en ook met kinderen in een hospice. Maar ik heb het spel ook thuis met mijn eigen kind gespeeld en in mijn eigen kindercoaching praktijk. Daarnaast kan iedereen die met mensen met een verstandelijke beperking werkt Kletsborden spelen.”

Je kunt het spel in coaching en in therapie bijvoorbeeld gebruiken als ijsbreker, om elkaar te leren kennen. “Als professional kun je daar al heel veel uithalen over de belevingswereld en de talenten van een kind. Daarnaast zou je het spel uit kunnen lenen aan ouders om thuis laagdrempelig met elkaar in gesprek te gaan aan de hand van het spel.”

Ook in het onderwijs kun je Kletsboren goed gebruiken als kennismaking of om de sociale cohesie in een klas te bevorderen. “Het spel is bijvoorbeeld al ingezet in het mentoraat bij middelbare scholieren. De mentor zelf moet natuurlijk ook meespelen!”
Op basisscholen, in gezinshuizen, in het Praktijkonderwijs, in het VSO, op de BSO en in gezinshuizen komt Kletsborden ook van pas. “Jongere kinderen kunnen het spelen onder begeleiding van een volwassene of een ouder kind, maar je zou kinderen op een basisschool in groep 7 en 8 het bijvoorbeeld ook zelf kunnen laten spelen in groepjes.”
 

Machtsverhoudingen omdraaien

Bij Kletsborden is ieders inbreng even belangrijk. Daarom is er in principe geen spelleider. “Je kunt als professional natuurlijk wel doorvragen op antwoorden van de deelnemer. Daar kun je veel waardevolle informatie uit halen. Het is belangrijk dat je als professional ook meedoet met het spel als deelnemer.”

Volgens Meike geeft dit wederkerige contact de deelnemers de kans om de machtsverhoudingen om te draaien. “We speelden dit spel met een jongen in het ziekenhuis. Die had op die manier de kans om ook eens aan de arts te vragen ‘Waar kijk jij eigenlijk naar uit?’. Het deed de jongen veel goed dat hij de rollen eens om kon draaien.”

Enthousiast geworden? Bestel Kletsborden via de webshop